کد مطلب:45170 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:15

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

تشكيل حكومت در زمان پيامبر در چند مرحله انجام پذيرفت؟

سيره پيامبر اسلام ثابت ميكند كه آن حضرت از نخستين دوره رسالتش در صدد تاسيس حكومت و ايجاد دولت بود و اين فكر در دو مرحله انجام پذيرفت:
مرحله اول در مكه، و مرحله دوم در مدينه، در شهر مكه كه هنوز مآمور به آشكار كردن رسالت خود نبود، اقدام به تاسيس، به اصطلاح حزب سري نمود. اين مرحله در كتابهاي سيره دعوت پنهاني ناميده شده است و با تماسهاي خصوصي وسري، افرادي را به آئين اسلام فراخواند و بهوسيله آن افراد خاص، هسته مركزي حكومت خود را تشكيل داد، آنگاه ماموريت يافت كه به موجب آيه شريفة، دعوت خود را آشكار سازد، چنانكه آيه زير از آن حكايت ميكند:
«فَاصدَع بما تؤمر وَ اعرِض عَنِ المُشركين اِنّا كَفَيناك المُستهزئين» حجر/94ـ 95
[ به آنچه مامور هستي آشكار كن و از مشركان كنارگير كه ما تو را از شر دشمنان حفظ] مينماييم [.
در اين موقع پيامبر(ص) به طور آشكار مردم را به اسلام دعوت نمود و با سران و بزرگان قبايل تماس گرفت و با آنان ملاقات كرد و از آنان خواست كه با پذيرش اسلام به جمعيت او بپيوندند. يكي از روشهاي پيامبر در تبليغ اسلام اين بود كه هرسال در موسم حج مردمي را كه از مناطق مختلف به مكه ميآمدند، به اسلام دعوت ميكرد و از آنان در منزل خود پذيرائي مينمود واسلام را برآنان عرضه ميكرد.
مهمترين كاري كه پيامبر در رابطه با تاسيس يك جامعه و حكومت توحيدي در مكه انجام داد، اين بود كه: در مراسم حج با گروهي از مردم مدينه كه به مكه آمده بودند، ملاقات كرد و از آنها پيمان گرفت، كه او را ياري نمايند و اين گروه كه رسماً دعوت آن حضرت را پذيرفته بودند، تعهد كردند كه وي را به مدينه دعوت كنند و ياري او را بر عهده بگيرند واين كار آنوقت تكميل شد كه گروهي ديگر از نمايندگان مردم مدينه با پيامبر(ص) در عقبه (در نزديكي مني) ملاقات نمودند و با وي رسما به عنوان پيامبر و رهبر، بيعت كردند و پيمان دوستي ميان آنها منعقد شد، كه در تاريخ به معاهده عقبه اولي شهرت يافت (سيره ابن هشام/2/73، طبع مصر).
در موسم حج سال ديگر نيز يك گروه 73 نفره كه چند تن از آنان زن بودند، مجدداً با حضرت در عقبه ملاقات بهعمل آوردند و با پيامبر بيعت كردند و معاهده دوم را در آنجا منعقد نمودند (سيره ابن هشام/2/81 به بعد). آن دو معاهده و بيعت عقبه زيربناي حكومت و دولت اسلامي بود، كه پيامبر اسلام(ص) در فكر تاسيس آن بود زيرا در آن دو معاهده تاسيس حكومت و ايجاد جامعه اسلامي دقيقا پيشبيني شده و به مبازره در راه تاسيس حكومت حق، و دفاع و جهاد و تعليمات سياسي لازم تصريح شده است، اين هيئت پس از باز گشت به مدينه، مقدمات تاسيس حكومت اسلامي را از جهات مختلف در مدينه فراهم نمودند و جامعه و سرزمين خود را براي تشكيل دولت آماده كردند.
وقتي پيامبر به مدينه مهاجرت نمود، جامعه را براي تشكيل حكومت آماده ديد و به تاسيس آن اقدام نمود و حكومت اسلامي را براي اولين بار به صورت يك واقعيت خارجي درآورد ودراينباره آنچه در توان داشت بذل نمود، ميان مهاجر و انصار پيمان برادري بست، و آنان را با يكديگر برادر كرد و يك مركز عمومي به نام مسجد ساخت كه كارهاي آموزشي، قضائي، سياسي و اجتماعي در آنجا انجام ميگرفت.

---

مباني حكومت اسلامي
آية الله جعفر سبحاني